1. Tổng quan vị trí địa lý và tiềm năng kinh tế biên giới của Điện Biên
Điện Biên là một tỉnh miền núi phía Tây Bắc Việt Nam, duy nhất có đường biên giới với cả Lào và Trung Quốc, với tổng chiều dài hơn 455 km.
Tỉnh có nhiều cửa khẩu và lối mở với hai quốc gia này, bao gồm Cửa khẩu quốc tế Tây Trang - Pang Hốc, Cửa khẩu quốc gia Huổi Puốc - Na Son, và lối mở A Pa Chải - Long Phú.
Vị trí địa lý này giúp Điện Biên có lợi thế lớn trong việc phát triển thương mại biên giới và trở thành động lực kinh tế quan trọng.
2. Hoạt động thương mại và xuất nhập khẩu với Lào
Thương mại giữa Điện Biên và các tỉnh Bắc Lào diễn ra sôi động, chủ yếu thông qua các cửa khẩu Tây Trang - Pang Hốc và Huổi Puốc - Na Son, với tổng kim ngạch xuất nhập khẩu đạt 211,22 triệu USD. Các mặt hàng xuất khẩu chính của Điện Biên bao gồm vật liệu xây dựng, xi măng, nông sản, may mặc và hàng gia dụng, trong khi hàng nhập khẩu từ Lào thường là gỗ, nông lâm sản và đồ gia dụng. Trong năm qua, kim ngạch xuất nhập khẩu giữa Điện Biên và Bắc Lào đã tăng trưởng đáng kể, đạt 28,02 triệu USD, tăng 87,68% so với cùng kỳ năm trước, minh chứng cho sức hút của thương mại biên giới.
3. Các hoạt động xúc tiến thương mại biên giới
Để đẩy mạnh phát triển thương mại biên giới, Sở Công Thương Điện Biên thường xuyên tổ chức các hội chợ thương mại và phiên chợ tại khu vực biên giới, qua đó quảng bá sản phẩm địa phương và giới thiệu tiềm năng thương mại của tỉnh. Điện Biên cũng đã tích cực tham dự các hội chợ, triển lãm tại các tỉnh Bắc Lào nhằm giúp các doanh nghiệp mở rộng thị trường, góp phần nâng cao kim ngạch xuất nhập khẩu và tạo cơ hội hợp tác, thu hút đầu tư từ các tỉnh láng giềng. Các hoạt động xúc tiến này không chỉ giúp phát triển thương mại mà còn tăng cường quan hệ hợp tác giữa các địa phương biên giới.
Du khách xuất nhập cảnh qua Cửa khẩu quốc tế Tây Trang.
4. Định hướng nâng cấp hạ tầng cửa khẩu và lối mở biên giới
Điện Biên đang tập trung cải thiện cơ sở hạ tầng tại các cửa khẩu, với kế hoạch xây dựng trung tâm logistics, kho bãi, nhà hàng và siêu thị tại các khu vực chức năng của Cửa khẩu quốc tế Tây Trang và Cửa khẩu quốc gia Huổi Puốc. Đồng thời, tỉnh cũng lên kế hoạch nâng cấp lối mở A Pa Chải - Long Phú thành cửa khẩu song phương, giúp doanh nghiệp giao thương dễ dàng hơn với Trung Quốc, đặc biệt là thành phố Phổ Nhĩ của tỉnh Vân Nam. Việc nâng cấp cơ sở hạ tầng và lối mở này hứa hẹn sẽ thu hút đầu tư và gia tăng trao đổi hàng hóa, giúp thúc đẩy kinh tế địa phương.
Hội đàm về nâng cấp lối mở A Pa Chải-Long Phú thành cửa khẩu song phương, ngày 20/1/2024.
5. Thách thức về nguồn vốn và hạ tầng giao thông
Dù thương mại biên giới phát triển, Điện Biên vẫn gặp nhiều khó khăn về hạ tầng và giao thông, đặc biệt tại các xã biên giới. Hệ thống đường xá chưa đồng bộ, gây trở ngại cho việc vận chuyển hàng hóa, nhất là vào mùa mưa. Các dự án phát triển cơ sở hạ tầng và khu kinh tế cửa khẩu Tây Trang - Huổi Puốc tuy đã được phê duyệt nhưng tiến độ triển khai còn chậm do thiếu nguồn vốn. Tỉnh Điện Biên đã kiến nghị Chính phủ hỗ trợ thêm vốn để phát triển hạ tầng thương mại biên giới, đặc biệt là xây dựng các chợ biên giới theo quy hoạch nhằm phục vụ cho nhu cầu trao đổi hàng hóa của cư dân.
Hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa tại cửa khẩu Quốc tế Tây Trang.
6. Ký kết và hợp tác với Lào trong phát triển hạ tầng thương mại biên giới
Ngày 6/1/2024, Bộ Công Thương Việt Nam và Bộ Công Thương Lào ký kết Bản ghi nhớ về phát triển và kết nối hạ tầng thương mại biên giới giữa hai nước.
Bản ghi nhớ này bao gồm các nội dung hợp tác trong trao đổi thông tin, xây dựng hạ tầng, hỗ trợ đầu tư của thương nhân hai nước, và đào tạo nhân lực cho lĩnh vực thương mại biên giới.
Thỏa thuận này tạo cơ sở cho việc phát triển thương mại và đầu tư tại khu vực biên giới, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế cho cả hai quốc gia.
Đoàn đại biểu Sở Công thương 6 tỉnh bắc Lào và Sở Công thương Điện Biên dự hội đàm hợp tác thương mại biên giới.